Berlijn is nooit echt een stad geweest die me veel zei. Ja, het is een geschiedenisrijke stad, maar oorlogsgeschiedenis is niet echt mijn dada. Niet dat het me niet boeit, want het is te belangrijk om nooit te vergeten, maar het is gewoon niet mijn interesseveld. Toen het lief in september 2018 op conferentie ging naar de Duitse hoofdstad besloot ik toch drie daagjes aan te sluiten (met dank aan Ryanair werd dat zelfs nog een extra nacht 😒).
Berlijn bleek zoveel meer dan een stad getekend door de oorlog en heeft enkele heel toffe levendige buurten. Toch vond ik ook onze wandeling door Mitte, het centrum, de moeite.
Het meest opvallende is hoe open de Duitsers over hun niet zo fijne verleden zijn. Op verschillende plekken in de stad kan je gratis musea bezoeken die meer uitleg geven over de gebeurtenissen van 40-45 en de Koude Oorlog. Ik bezocht er drie en vertel je even waarom het zo de moeite is.
Tränenpalast
Het tränenpalast of palace of the tears is een klein museum dat je vindt vlakbij het Friedrichstrasse station en daar is een goede reden voor. In dat station konden mensen die door de muur en de Koude Oorlog van hun familie en vrienden gescheiden waren elkaar even officieel ontmoeten. Al zijn er ook periodes geweest dat dit niet mocht, tenzij na een lange en strenge procedure. Tegelijk zijn er ook heel wat gezinnen proberen vluchten van Oost naar West via dit station. Sommigen raakten heelhuids aan de overkant waar ze eindelijk herenigd werden met hun familieleden. Vandaar de naam ‘het tranenpaleis’ omdat er zowel van vreugde als uit verdriet geweend werd.
Het is een stukje geschiedenis waar ik niet zo veel van weet en het museum is fijn opgebouwd. Er is een focus op persoonlijke verhalen, in combinatie met prangende foto’s en beeldmateriaal (dat is natuurlijk het voordeel van recente geschiedenis). Vooral foto’s van mensen die toekijken tijdens de bouw van de muur kwamen binnen, want zij konden toen natuurlijk nog helemaal niet inschatten wat de gevolgen zouden zijn.
Hoewel het dus maar een klein museum is, zijn we er toch wel even binnen geweest om alle bordjes te lezen en in ons op te nemen. Dit is misschien wel mijn favoriet van de drie musea.
Topographie des terrors
Dit museum staat op de plaats waar vroeger de hoofdkwartieren van de SS waren en waar je nog één van de drie grote stukken van de muur kan terugvinden (naast East Side Gallery en het volgende puntje op deze lijst). Het is dus een bewogen plek en daarom is er gekozen om deze te bewaren en er een gratis museum neer te zetten.
Wij bezochten de binnenexhibitie die focust op de opkomst van het nazisme en de vervolging van de onreine rassen in Europa. Je komt ook te weten wie de nazikopstukken waren en wat er met hen gebeurd is. Het is geen museum om vrolijk van te worden. En er is veel informatie om te lezen. Daarom dat we het buitenstuk aan de muur met de tentoonstelling ’the path to dictatorship’ even hebben overgeslagen. Het was zo al indrukwekkend genoeg. Deze is echt een must voor iedereen die Berlijn bezoekt!
Gedenkstätte Berliner mauer
Dit gedenkteken met bezoekerscentrum vind je op de grens van de wijk Mitte met Pretzlauerberg en bezochten wij op zondagochtend omdat Leen mij dit had aangeraden. Ik had geen idee dat het zo’n groot gedenkteken zou zijn.
Je wandelt langs de palen die de muur moeten voorstellen en komt hier en daar nog echte stukken muur tegen. Op de gevels van de huizen zie je foto’s van hoe het hier toen was.
Eigenlijk was dit een stuk niemandsland dat over een kerkhof en huizen is gebouwd. Mensen konden dus letterlijk niet meer hun overledenen gaan bezoeken. En je leest verhalen van families die elkaar vanuit het raam nog wel konden zien, maar niet met elkaar konden praten. Het is schrijnend om te beseffen hoe je van dag op dag ineens niet meer een straat verder mag wandelen.
In het bezoekerscentrum lees je nog veel meer verhalen over de muur en je kan met een ijzeren trap naar boven om het hele gebied te bekijken. En dan zie je die brede strook leegte waar nu gras over groeit en een paadje ligt dat vroeger dus letterlijk niets was. We liepen hier langer rond dan verwacht, zeker de moeite!
Berlijn werd geen dure citytrip omdat we gratis zoveel geschiedenis en cultuur konden meepikken. En neen, dan ben je ook niet alleen in die musea. Het was er soms over de koppen lopen. Maar dat zoveel mensen dit stukje geschiedenis meekrijgen kan je alleen maar aanmoedigen, toch?
Bezocht jij al eens een oorlogsmuseum?
Ik ben een paar jaar geleden op groepsreis naar Berlijn geweest en vond het Joods museum toen ook echt de moeite, maar had niet genoeg tijd om het allemaal te zien. De dingen die jij hier schrijft heb ik ook nog niet bezocht, dus ik wil zeker nog eens terug.
Ja, er is zoveel te zien en te bezoeken daar he. Het Joods museum moet ik dan weer nog eens doen.
Oh Berlijn staat al zo lang op mijn Bucket List. Ik had vroeger ook geen interesse in de wereldoorlogen maar de laatste jaren ben ik daar boeken over gaan lezen. En ik zag ook In Vlaamse Velden en bezocht vorig jaar Auschwitz wat ook zeer aangrijpend was.
Het zal nooit mijn favoriete geschiedenisperide zijn, maar het is natuurlijk wel heel belangrijk om te weten wat er gebeurd is en daarvoor was een bezoekje aan Berlijn ideaal.