In deze geschiedenisrubriek beschrijf ik sterke personen of gebeurtenissen, geef ik er mijn visie op of vertel ik waarom ik dit zo interessant vind. Nerd modus on dus.
Vandaag een verhaal dat je misschien bekend in de oren zal klinken. Deze vrouw vertoont namelijk veel gelijkenissen met Cecily Neville. Ze zal tijdens de Rozenoorlogen zelfs haar tegenhanger worden. Ook Jacquetta ging van de rode naar witte roos, van Lancaster naar York, al maakt ze die keuze zelf. En ook zij wordt uitgehuwelijkt aan de op dat moment tweede belangrijkste man van het koninkrijk (want de koning is uiteraard de belangrijkste).
Een onmogelijke liefde – of niet?
Maar Jacquetta’s verhaal begint vroeger en niet eens in Engeland zelf. Jacquetta is de dochter van John of Luxembourg en dus een begeerde bruid. In het midden van de 100-jarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland houdt Jacquetta’s nonkel Jeanne D’Arc gevangen om haar later over te leveren aan de Engelsen. Het is de eerste zaak rond hekserij waarmee ze in contact komt.
Jacquetta wordt als 17-jarige uitgehuwelijkt aan de man die verantwoordelijk is voor de verbranding van Jeanne. John of Lancaster, Duke of Bedford is de broer van de vorige koning en dus nonkel van de zwakke Henry VI. Jacquetta woont met hem in Frankrijk, maar haar man sterft binnen de 2 jaar zonder dat er kinderen verwekt zijn. Jacquetta gaat naar Engeland, waar ze als weduwe-hertogin de belangrijkste vrouw in het koninkrijk wordt en opnieuw een begeerde bruid, een rijke bruid ook deze keer.
Maar een jong meisje wordt al eens verliefd op de verkeerde. De eer is aan Richard Woodwille, een schildknaap van haar overleden echtgenoot. Een man zonder aanzien, geld of titels. Ze trouwen in het geheim en dat wordt haar eerst niet in dank afgenomen. Dat Jacquetta hier kiest voor de liefde bewijzen de 14(!) kinderen die uit het huwelijk zullen verder komen.
Van Lancaster naar York
Dan trouwt ook de koning, de keuze valt op de Franse Margaret of Anjou. Jacquetta wordt haar vertrouwelinge. De jonge koningin krijgt het hard te verduren in een hof met een geesteszieke koning, waar de duke of York aast op de troon en zij pas na 8 jaar huwelijk erin slaagt een erfgenaam op de wereld te zetten. En toch mag het niet zijn. Edward IV (de oudste zoon van ons Cecily) neemt de troon na een aantal jaren van spanningen en burgeroorlog en Jacquetta staat aan de verliezende kant.
Edward IV is een jonge knappe koning die gewend is alles te krijgen wat hij wil. Wanneer hij Jacquetta’s oudste dochter Elizabeth ontmoet wil hij haar ook. Elizabeth kwam als weduwe smeken om het erfrecht van haar twee zoontjes terug te krijgen na de dood van haar man aan de zijde van Lancaster. De twee trouwen in het geheim en voor de liefde. Het is duidelijk de dochter van haar moeder, die een van de weinige aanwezigen was op het huwelijk. Maar ook dit geheime huwelijk wordt niet aanvaard, Edward was namelijk al beloofd aan een Franse prinses.
Het koningshuwelijk zorgt er niet alleen voor dat de Woodwilles aan de andere kant terechtkomen, Jacquetta zet haar vroegere vriendin Margaret Of Anjou, die in ballingsschap nog steeds vecht voor de troon van haar zoon, hiermee letterlijk een hak. Het maakt hen ook niet populair: vroegere Lancasters zijn sowieso niet graag gezien onder de Yorksisten en Elizabeth is dan nog eens de dochter van een eenvoudige schildknaap. De Earl Of Warwick die het Franse huwelijk voor Edward aan het regelen was wordt een geduchte vijand.
Je zou kunnen zeggen dat Jacquetta’s leventje tot nu toe rozengeur en maneschijn is. Van haar 14 kinderen, verliest ze slechts haar oudste zoon Lewis tijdens zijn kindertijd. Door het huwelijk van Elizabeth maken al de andere kinderen een geweldig huwelijk. De jonge Catherine wordt uitgehuwelijkt aan de erfgenaam van de Duke of Buckingham en John trouwt met Katherine Neville, duchess of Norfolk, bijna 50 jaar ouder dan hemzelf én steenrijk.
Hekserij
Maar geen enkel mooi liedje blijft duren. The Earl of Warwick en Edward’s jongere broer George smeden een complot tegen de koning en de familie van zijn koningin. Jacquetta’s echtgenoot Richard en haar zoon John worden gevangengenomen en zonder proces geexecuteerd. De man voor wie Jacquetta alles heeft opgegeven is niet meer.
Ook koning Edward wordt even gevangengenomen maar na zijn vrijlating vergeeft hij zowel Warwick als George. Jacquetta krijgt geen gerechtigheid voor de dood van haar geliefden. Zij zag zelf trouwens ook de dood in de ogen.
Jacquetta werd door aanhangers van Warwick beschuldigd als heks. Zij zou poppen gemaakt hebben van Edward en Elizabeth om hen verliefd te laten worden. Zij krijgt gelukkig wel een proces (en heeft geleerd uit het Jeanne D’Arc verhaal dat je dat best serieus neemt) en wordt vrijgesproken. Of Jacquetta, die volgens de legende afstamt van de watergodin Melusina, echt paranormale krachten had zullen we nooit zeker weten. Maar het zou niet de eerste keer zijn dat men een machtige vrouw probeert neer te brengen door haar heks te noemen.
Jacquetta sterft 3 jaar na haar man, op het moment dat haar dochter stevig op de troon zit na een woelige tussenperiode waarin Lancaster opnieuw de troon in handen had. Via haar dochter kan de huidige Britse koninklijke familie haar tot een voorouder rekenen.
En voor de geïnteresseerden: hoewel Cecily en Jacquetta beide schoonmoeder werden door het huwelijk tussen Edward en Elizabeth konden ze nooit door dezelfde deur.
Meer lezen?
- Over Jacquetta is niet veel meer geweten dan wat ik net heb verteld, ook de fictieboeken over haar liggen niet dik bezaaid. Enkel Philippa Gregory schreef ‘the lady of the rivers‘ waarin ze wel magische krachten toeschrijft aan Jacquetta door haar Melusina afstamming. Als je een Gregory leest laat het dan deze zijn.
- Janet McTeer speelt Jacquetta in de BBC-serie The White Queen, ook op basis van de boeken van Gregory en doet dat fenomenaal.
Wat is jouw standpunt over hekserij? Bestaan heksen echt of is die term gecreëerd om vrouwen politiek uit de weg te ruimen?
Meer van dit soort verhalen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief waarbij ik je meeneem naar lang en minder lang geleden. Je kan alvast mijn gepubliceerde nieuwsbrief lezen in het archief. En na inschrijving ontvang je één à twee keer per maand mijn verhalen in je mailbox.
Dat boek van Philippa Gregory over Jacquetta heb ik een paar jaar terug gelezen en vond het toen wel boeiend. Jammer eigenlijk ook dat er niet meer over haar geweten is dan dit. En hekserij, ik heb er toch mijn twijfels bij. Lijkt me vaak eerder een middel geweest te zijn om vrouwen politiek uit de weg te ruimen.
Ja heel jammer! Ik denk inderdaad ook dat hekserij echt een politiek middel was/is.