Zelfs in coronatijden loop ik hopeloos achter met het lezen van Flow Magazine. Eens ik er dan toch in begonnen ben, zie ik het als echte me-time en de artikels doen me regelmatig ook eens nadenken over mijn eigen leven. In Flow 5 stond een openingsartikel over je valkuilen herkennen dat ik heel interessant vond. Tijdens zo’n lockdown komen die valkuilen misschien net wat meer naar boven dan anders. Omdat je harder met jezelf en de mensen heel dichtbij je wordt geconfronteerd.
Maar wat is nu zo’n valkuil? Valkuilen kunnen heel serieus zijn. Zoals jezelf de grond in praten wanneer iets niet lukt. Maar dat hoeft niet altijd. Uren tijd verspillen op sociale media is evenzeer een valkuil. En beide voorbeelden zijn op mij van toepassing vrees ik.
Die ongewenste patronen dienen vaak een nut. Het is een meestal gewoonte waardoor je ruimte in je brein overhoudt voor andere zaken die je aandacht nodig hebben. Of we doen het uit genot (het gelukshormoon komt vrij bij een nieuwe like) of gemak (een avond sociale media lijkt eenvoudiger dan in dat dik boek beginnen lezen). Drie G’s dus: gewoonte, genot en gemak. Denk maar even aan al die zaken die je aan jezelf zou willen veranderen en je zal merken dat dat ongewenst patroon met minstens één van deze drie G’s te maken zal hebben. Of ga je echt beweren dat een slaatje lekkerder is dan die reep chocola? (genot dus)
Toch schuilt er vaak iets serieus achter die valkuilen. Een probleem of angst die soms al in je kindertijd is ontwikkeld. Of dat is toch wat het artikel me wou vertellen. De schrijfster gaf het voorbeeld waarbij zij vanuit een nood om gehoord te worden de neiging heeft om veel te gaan praten en minder te luisteren naar wat anderen zeggen. Omdat ze uit een druk gezin komt en daar vaak niet gehoord werd. Het aldoor blijven praten en haar stem verheffen is een reflex die ze heeft aangeleerd heel vroeg in haar leven.
Wil je die ongewenste patronen doorbreken moet je op zoek naar het onderliggende probleem. En laat ik daar even mezelf als voorbeeld geven. Ik praat mezelf voornamelijk de grond in op momenten dat ik geen controle meer heb over een ‘slechte situatie’. In oncontroleerbare situaties kan je alleen jezelf maar de schuld geven dat het niet controleerbaar is. Dus dat doe ik dan maar.
Of die controledrang ontstaan is uit een of ander jeugdtrauma, dat weet ik niet. Wel weet ik dat er bij mij thuis altijd de schuld op iemand wordt gestoken. Er moet voor alles zo veel mogelijk een logische of tastbare verklaring zijn. Of op zijn minst een uitleg. En sommigen uit ons gezin werken dat naar buiten uit en schuiven de schuld altijd op iemand anders, anderen kroppen het binnenin op en geven zichzelf de schuld. Ik val keihard in de tweede categorie en ben soms ook het slachtoffer van de eerste categorie. Hoe dan ook, ik heb waarschijnlijk geleerd om de schuld op mij te nemen en doe dat ondertussen onbewust ook in mijn eigen gedachtengang bij dingen die niet lopen zoals ik zou het willen
Sidenote: uiteraard is dit niet de enige reden dat ik me zo gedrag, ik heb ook een conflictmijdende persoonlijkheid en ben introvert waardoor ik sowieso al mijn gedachten naar binnen richt. Ik geloof nooit dat aangeleerde jeugdpatronen enkel en alleen gedrag verklaren. Je gedrag is de som van je persoonlijkheid, opvoeding en de context of situatie waarin je je bevindt.
Maar ongeacht de oorzaak van de valkuil, als je het onderliggende probleem herkent kan je er acties aan proberen koppelen. Zo zou ik op momenten dat er iets oncontroleerbaar gebeurd dat kunnen benoemen en in mezelf reciteren. Op die manier hoeft er misschien geen schuldige aangeduid te worden. Of zou ik elke avond drie zaken kunnen opschrijven waarop ik trots ben. Als ik dat lang genoeg volhoudt creëer ik misschien wel een positieve nieuwe gewoonte. Al is de wetenschap er nog niet uit hoe lang het kweken van een juiste gewoonte nu net duurt: 30,60 of 90 dagen.
Dus bij deze even een oproep om je valkuilen eens onder de loep te nemen. Eet je die zak chips voor de tv omdat je dat hebt leren associeren met ontspanning (gewoonte & genot)? Of zit je te veel op sociale media omdat je vervelende klusjes wil uitstellen (gewoonte & gemak)? Soms is een dieet of digitale detox dan eerder een pleister dan een oplossing. Probeer eens bewust op een andere manier te ontspannen of doe dat klusje eerst voor je de smartphone erbij pakt.
Zelf ben ik ook nog altijd schuldig, maar het artikel heeft me wel een stamp onder mijn kont gegeven om er eens over na te denken.
Herkenbaar? Wat zijn jouw valkuilen?