In augustus 2023 trokken het lief en ik voor onze zomervakantie niet naar de zon, maar naar (Noord)-Ierland – waar we alle seizoenen meemaakten. Vliegen deden we op Dublin, waar we het even verkenden, om daarna door te reizen naar Belfast om het woelige verleden van Noord-Ierland en de prachtige natuur te ontdekken.
Vandaag is het tijd voor de laatste blogpost over deze vakantie en het is ook meteen de meest serieuze – nu al sorry voor alle tekst :). We verlieten al wandelend het centrum van de stad, richting het westen. Waar het leven veel harder is en je best ook als toerist ’s avonds niet ronddoolt. Maar overdag voelden we ons er volledig veilig. Eerste stop: een oude gevangenis.
Crumlin Road Gaol
Deze gevangenis op Crumlin Road is een Victoriaanse gevangenis uit de 19de eeuw. Het gebouw is ontworpen door Lanyon, dezelfde architect van The Queen’s university. Je kan de gevangenis bezoeken, ofwel met een begeleide tour ofwel op jezelf. Wij deden dat laatste voor 14,50 Pond per persoon.
Je komt eerst in een soort van expokamer met wat achtergrondinformatie en dan kan je een route volgen door de verschillende kamers van de gevangenis met vaak filmpjes, die ook zeer gericht zijn op kinderen.


Ik vond dat de filmpjes het allemaal wat te licht maakten. Crumlin Road Goal was een sterk bewaakte gevangenis waar het leven hard was. Het was één van de eerste gevangenissen waar je als gedetineerden apart in een cel werd opgesloten. Ook vrouwen – bv. suffragettes – en kinderen zijn er ooit opgesloten geweest.

En zes mannen zijn er aan hun eind gekomen tussen 1928 en 1945. Ze werden opgehangen en begraven op het terrein. Al weten we ondertussen dat de meesten van hen potentieel onschuldig waren. Daarom mogen de families de lichamen komen ophalen, maar dat doen ze niet allemaal.
Tijdens The Troubles werden verschillende leden van de IRA hier opgesloten. De bekendste naam is Bobby Sands, die in een andere gevangenis stierf als gevolg van een hongerstaking. Ik had op voorhand gedacht dat deze gevangenis een grotere rol speelde tijdens The Troubles maar dat bleek niet zo te zijn.

De gevangenis is via een ondergrondse tunnel verbonden met het oude gerechtsgebouw zodat gevangenen hun verdict konden gaan aanhoren. Het gerechtsgebouw is een mooi toonbeeld van neoclassicistische architectuur maar ligt er vervallen en verlaten bij na een brand in 2009 (toen was het al even niet meer in gebruik). Het werd nadien opgekocht om er een hotel van te maken, maar in 2020 was er opnieuw een brand (aangestoken?) en momenteel is het voortbestaan van het gebouw dus onzeker. Door de geschiedenis is het uiteraard geen geliefd gebouw bij de buurtbewoners.
Eigenlijk vond ik de tour in de gevangenis wat tegenvallen. Ik had er persoonlijk meer van verwacht. In de buurt is verder niet veel te doen. In de kelder van de gevangenis zit wel een goed restaurant – Cuffs Bar & Grill – waar wij lunchten. Zeker een aanrader!
The conflicting stories tour
Even wat achtergrond:
Tussen grofweg 1968 en 1998 waren er heel wat gewelddadige conflicten en aanslagen in Noord-Ierland tussen Ieren en Britten, oftewel tussen katholieken en protestanten. Een periode die vandaag bekend staat als The Troubles, de Bloody Sunday in Derry is wereldberoemd geworden door het lied van U2. Maar vooral Belfast was het epicentrum van het geweld.
Het Ierse republikeinse leger (de IRA) wierp verschillende bommen op de Engelsen, waarvan verschillende op Shankill Road. Tegelijk had je het Britse leger dat repressailles deed en verschillende mensen in de gevangenis opsloot of ze werden koudweg neergeschoten bij te veel weerstand. Ook staan de Britten bekend als orangisten die ieder jaar de slag bij de Boyne herdenken waarbij William Of Orange (koning van Engeland) de Ieren versloeg en Noord-Ierland zo veroverde. Tijdens die vieringen dagen ze vaak de Ieren echt uit en dat leidt tot schermutselingen.
Meer dan 3.500 mensen lieten het leven tijdens het conflict, en heel veel families werden verscheurd. In 1998 werd het Goede Vrijdag akkoord ondertekend waarmee de vrede was aangebroken. Maar ook nadien waren er nog regelmatig conflicten. In West-Belfast staat een kilometerslange Peace Wall die Ierse en Britse families van elkaar scheidt. Elke avond gaan de verschillende poorten genadeloos dicht, omdat er anders ’s avonds geweld zou uitbreken.
Bon veel geschiedenis dus. Wij keken deze aflevering van Reizen Waes en boekten nadien dezelfde conflicting stories tour die ons in drie uur tijd rond het gebied van de peace wall zou rondleiden. Het eerste anderhalve uur werden we rondgeleid door een Ier, die deel uitmaakt(e) van de IRA. Het laatste anderhalve uur door een conservatieve ex-soldaat van het Britse leger.

Tijdens de tour:
We begonnen met de wandeling aan de Ierse kant. In een hoog flatgebouw werden in de jaren ’60 een jongen en een politieagent – in zijn vrije tijd -doodgeschoten door de Britten. Voor onze gids was dit de start van The Troubles en dus uitgelokt door de Britten. De man zelf ontkende dat de IRA in die periode bestond en dat ze pas veel later actief zijn moeten worden. De man sprak nooit over de bommen die zijn gegooid of alle andere aanslagen. Hij had ook zelf in de gevangenis gezeten en deelgenomen aan het conflict.
Zowel aan Ierse als Britse kant worden murals gebruikt voor propaganda. Het is politieke street art. Hier zie je een mural van Bobby Sands. De Ierse katholieke man die aan een hongerstaking stierf in de gevangenis.


Daarna kwamen we dichter bij de Peace Wall waar je ziet dat de huizen hun achtertuinen hebben afgeschermd tegen de bommen die van de andere kant gegooid zouden kunnen worden. De straat brandde in 1969 al eens volledig af.


Nadien liepen we door één van de poorten van de peace wall naar de Britse gids. En die vertelde ons vooral over de verschillende IRA bomaanslagen op Shankill Road. Op twee pubs, op een viswinkel… Er was een hele propagandahoek waar parallellen werden gemaakt tussen IRA en IS, Al Qaida en Hamas.
Hij vertelde ons ook dat de overheid graag de vredesmuur wil afbreken, maar dat de mensen hier dat niet willen. Meer nog: hij is in de jaren ’90 nog verhoogd. Hij gaf daarnaast aan dat hij denkt dat het conflict nog niet ten einde is en dat hij over enkele jaren geen toeristen meer zal kunnen rondleiden omdat er dan terug gevechten zullen zijn. De jeugd wordt opgehitst met van die murals en propaganda en zo wordt haat voor de Ieren letterlijk met de paplepel doorgegeven.

Mijn gevoel na deze tour:
Ik vond dit eigenlijk best confronterend. Beide zijdes focusten heel erg op wat de anderen hadden gedaan en hadden geen enkele zelfreflectie. De kinderen gaan hier naar gescheiden scholen omdat de ouders dat zo willen. Bijna alle mensen die hier woonden in de periode van het conflict hebben zelf of via een dierbare wel iets of iemand verloren – en dat kunnen en willen ze nog niet vergeten.
Het is eigenlijk een beetje triest om de muur peace wall te noemen. Want die muur houdt net een conflict in stand. Mensen kijken liever op een metershoge muur, dan dat ze elkaar in de ogen kijken en de hand schudden. Zolang de kinderen die hier opgroeien dit soort verhalen en propaganda meekrijgen kan het conflict nooit opgelost worden. Misschien binnen enkele generaties, wanneer herinneringen vervagen, dat er een oplossing komt. Je kan niet in het verleden blijven leven.
Maar er is ook vooruitgang: de laatste 10 jaar nemen de conflicten aanzienlijk af. De Britse man die zei dat er in een jaar twee terug gevochten zou worden, overdreef, want daar is vandaag nog steeds geen sprake van. Ik hoop dat de mensen daar ooit het principe ‘it starts with me’ in plaats van ‘how can I make this about me?’ gaan hanteren.
Bon, laat dit je dus zeker niet tegenhouden om Belfast te bezoeken. Ik zou zelfs aanraden om een tour boeken. Dit is zo dicht bij België en Nederland en het conflict is nog rauw. Ik heb er heel wat van opgestoken en heb ook weer mijn eigen omgeving en land weten appreciëren.
Dit was het laatste bericht over onze trip naar (Noord-)Ierland. Ik wil graag nog eens terug naar dit mooie eiland en de stad Belfast die toch wel echt een beetje mijn hart heeft veroverd.
Op mijn reisgidspagina vind je een handig overzicht van alle bestemmingen die ik bezocht en de bijhorende blogposts die ik erover schreef. Zo vertrek je nooit zonder inspiratie op vakantie.




































































































































